3. Cuộc Tái Kiểm Phiếu Bắt Buộc (automatic recount) bắt đầu ngày 11 tháng 7 và chấm dứt ngày 14 tháng 7.  ROV cho biết là giới hạn của lần kiểm phiếu này là chỉ đếm bằng tay những lá phiếu đã được đếm bằng máy, thế thôi.  Nghĩa là chúng tôi chỉ được xem xét và hỏi về những lá phiếu trong những cái khay mà họ mang ra thôi.  Chúng tôi thấy rất nhiều vấn đề trong phần sao chép phiếu (sẽ bàn thêm), nhưng ROV không cho chụp hình hay quay phim những lá phiếu (chụp hình quang cảnh phòng kiểm phiếu thì được).  Kết quả của vòng tái kiểm phiếu này:  tổng số phiếu của 2 bên tăng lên 2 phiếu (tức 17,352), trong đó LS Lân tụt 6 phiếu và NV Mạnh được thêm 8 phiếu, rút ngắn con số sai biệt giữa hai bên xuống chỉ còn 14 phiếu.  ROV chưa công bố kết quả này lên website, mà chỉ gửi email cho NV Mạnh và LS Lân.  Chúng tôi tìm thấy một vấn đề rất nghiêm trọng trong vòng này (xem bên dưới).

4. Vì muốn tìm hiểu thêm những khâu khác trong việc kiểm phiếu, NV Mạnh đành phải chi tiền cho thêm một vòng kiểm phiếu nữa, gọi là voter-requested recount (tức vòng kiểm phiếu do cư dân yêu cầu).  Vòng này bắt đầu ngày 19 tháng 7 và kết thúc ngày 1 tháng 8, và do NV Mạnh chi trả.   Vòng kiểm phiếu này kéo dài trong nhiều ngày là vì để tiết kiệm tiền, mỗi ngày NV Mạnh giới hạn tối đa số nhân viên ROV ông phải mướn, và cứ từ từ xem xét từng khâu một.  Con số $2500 mỗi ngày mà báo chí thông báo chỉ là ngày đầu thôi, và NV Mạnh cũng đã cắt giảm nhân lực ngay trưa hôm đó, cho nên còn dư lại credit để dành cho ngày sau. Những ngày kế đó thì chi phí được cắt giảm tối đa, khoảng $700 đến $1000.

Trong vòng kiểm phiếu này, chúng tôi xem xét lại thật kỹ những lá phiếu đã được sao chép lại (duplicated ballots). NV Mạnh đã tìm ra là luật cho phép thu hình ảnh (nhưng ROV trước đây nghiêm cấm không cho) nên đã tranh đấu buộc ROV phải cho thu hình ảnh (trừ những chi tiết bảo mật như chữ ký, bằng lái xe, số an sinh xã hội là không được chụp hình hay quay phim).  Chúng tôi cũng đã xem lại những lá phiếu bầu khiếm diện (vote-by-mail) và những lá phiếu tạm thời (provisional) đã bị loại.NV Mạnh có khiếu nại một số trường hợp, và ROV chấp thuận mở thêm một số phiếu.Kết quả là LS Lân và NV Mạnh mỗi người được thêm 3 phiếu nữa.

5. Sau khi tìm thấy quá nhiều những việc làm sai trái của ROV (từ từ tôi sẽ nói rõ thêm), ngày 1 tháng 8 năm 2016, NV Mạnh đã chính thức chấm dứt vòng kiểm phiếu voter-requested recount và đã đệ đơn kiện yêu cầu tòa ban lệnh hủy bỏ lần bầu cử này và cho tái bầu cử.   Xin trích dẫn một vài dữ kiện sau đây:

• Có 5 năm người double-voters (mỗi người bầu 2 lần) tức là có 10 lá phiếu bất hợp pháp;

• Có 34 originals (lá phiếu bản chính) bị mất, chỉ còn bản sao, mà như vậy thì làm sao biết bản saocó được sao chép đúng đắn không?ROV vẫn nhất định là nhân viên của họ đã làm đúng.

• Có 27 duplicates (lá phiếu bản sao) bị mất, chỉ còn bản chính, nhưng ROV lại không đếm bản chính. Họ bảo là bản sao đã trộn lẫn với các lá phiếu khác và đã được đếm rồi, vì nhân viên của ROV quên không đóng dấu DUPLICATE nên không thể tìm ra. Thành ra cũng không biết là bản sao có được sao chép chính xác hay không.

• Mất 255 phiếu trong tổng số phiếu đếm của quận 4 khi đi từ đếm bằng máy sang đếm bằng tay.  Đối với tôi, đây là một vấn đề lớn, vì máy có thể đếm sai (ví dụ đáng lẻ phiếu bầu cho LS Lân hay NV Mạnh, nhưng lại cho là phiếu trống vì dấu mực quá nhạt), nhưng máykhông đếm thiếu(tổng số phiếu).

6. Ngày 2 tháng 8 Phòng Kiểm Phiếu ROV đã email thông báo cho Hội Đồng Thành Phố (HĐTP) San Jose là vòng kiểm phiếu đã chấm dứt.  Tuy đã được nghe về những việc làm sai trái của ROV, nhưng HĐTP không có thẩm quyền điều tra và chất vấn ROV, mà chỉ có thể certify kết quả bầu cử do ROV đưa ra.  Chữ dùng trong văn bản chính thức là chữ “certify”, nhưng ông Thị Trưởng và các nghị viên đã bàn thảo khá lâu, và cùng đồng ý là việc HĐTP certify kết quả bầu cử không có nghĩa là HĐTP xác nhận tính trung thực, minh bạch và chính xác của cuộc bầu cử (integrity of the election).  Nói đúng hơn là HĐTP chỉ ghi nhận (receive, accept) kết quả bầu cử do ROV công bố, và đây chỉ là một thủ tục hành chánh.  Cơ quan duy nhất có thẫm quyền phủ nhận kết quả bầu cử do ROV đưa ra là tòa án.

Tôi vừa được biết là đến ngày 11 tháng 8 năm 2016 thì Ủy Ban Tài Chánh và Hoạt Động Công Quyền (Finance and Government Operations Committee) mới sẽ nghe bản tường trình của ROV.  Theo thông lệ thì sau khi nghe bản tường trình, họ có thể đặt câu hỏi, chấp nhận (accept) bản tường trình hoặc từ chối và yêu cầu ROV về xem xét lại một số vấn đề nào đó.Đáng lẻ HĐTP San Jose phải nên chờ Ủy Ban của County duyệt lại, chấp thuận rồi hẳn lấy quyết định.Vì quyết định của HĐTP khi “ghi nhận” kết quả bầu cử do ROV đưa ra không ít thì nhiều cho người dân và báo chí cảm tưởng là những con số này là chính xác.

7. Chiều ngày 2 tháng 8 năm 2016, tôi và NV Mạnh cũng đã đến tham dự buổi họp của Ủy Ban Cố Vấn Về Bầu Cử (Citizens Advisory Committee on Election).  Tôi trình bày những gì sai trái đã tìm thấy, và trình lên những dữ kiện mà tôi thu thập được từ những reports cùng với những con số liên tục nhảy múa, thay đổi của ROV. Và chiều hôm đó, ROV một lần nữa đã công bố sai lầm số phiếu của NV Mạnh và LS Lân trong bản ROV Post-Election report.  Họ bảo là trước khi bắt đầu vòng tái kiểm phiếu (automatic recount), thì LS Lân có 8723 phiếu và NV Mạnh có 8687 phiếu, sai hoàn toàn với thông tin mà họ đưa ra ngày 7/7/16.  Sự sai biệt này đã bị Ủy Viên Stephen Chessin chỉ ra và chất vấn ROV.

Ông Dave Kadlecek, Chủ Tịch Ủy Ban, đã không đồng ý với ROV.  Ông cho rằng ROV đã hiểu sai và giới hạn quá khắt khe mục đích của cuộc tái kiểm phiếu trong Quận 4.Theo ông, mục đích của cuộc tái kiểm phiếu còn là để tìm xem có những sai sót, lầm lẫn ở bất cứ khâu nào khác hay không. Chứ không nên khư khư giới hạn cuộc tái kiểm phiếu ở chỗ chỉ “đếm lại bằng tay những lá phiếu đã được đếm bằng máy”.  Bình thường thì cũng đã có qui định “1% tally” lo phần này rồi. Qui định này đòi hỏi ROV phải thử đếm bằng tay 1% của số phiếu để xem có đúng với số mà máy đã đếm không. Phiếu sẽ được bóc ra từ bất kỳ một precinct nào đó không qui định trước (tiếng Anh gọi là spot checking). Và nếu trong vòng 1% của số phiếu mà máy đếm đúng, thì ta có thể tin tưởng là máy đã đếm đúng 100% của số phiếu.  

Những sự kiện đáng quan tâm và việc làm sai trái của ROV: 

1) Kết quả của vòng tái kiểm phiếu tự động (automatic recount):Nhìn sơ qua kết quả thì mọi người thấy bình thường:  lần đầu đếm bằng máy thì tổng cộng 17,350 phiếu cho LS Lân và NV Mạnh; lúc đếm bằng tay thì tổng cộng 17,352 phiếu cho 2 bên.  Không có gì lạ!  Nhưng bên trong có một sự sai trái thật nghiêm trọng mà nhiều người không nhìn thấy, ngay cả ký giả của các báo đã loan tin trước đây cũng không hiểu (vì chẳng ai buồn để tâm tìm hiểu vấn đề).  Khi tôi so lại tổng số phiếu đếm của vòng đầu (20,334 phiếu đếm bằng máy) và vòng tái kiểm phiếu này (20,079 phiếu đếm bằng tay), tôi khám phá ra là tổng số phiếu đếm cho toàn khu vực 4 đã mất đi 255 phiếu.  Đối với cơ quan ROV, mất phiếu là chuyện hệ trọng bậc nhất!

Hơn thế nữa, trong 43 precincts (tạm gọi là tổ) của Quận 4, tôi thấy có nhiều precincts trong đó cả NV Mạnh, cả LS Lân đều mất phiếu.  Điển hình là precinct 1416, trong đó NV Mạnh xuống 16 phiếu, LS Lân xuống 14 phiếu, và số phiếu không được đếm (undervote/overvote) xuống 11 phiếu.   Ngày thứ sáu 7/15/16, khi tôi hỏi về vấn đề này, thì Ông Matt Moreles (Phó Giám Đốc Phòng Kiểm Phiếu) cũng không hề hay biết về vấn đề này.  Ông nói “I don’t know. Let me find out”.  Ngày thứ hai 7/18/16, Ông cho biết là khi ông hỏi thì nhân viên xem lại, và họ tìm thấy một xấp 37 phiếu vẫn còn nằm trong khay: nhân viên ROV đã quên lấy ra đếm.  Trong số này có 16 phiếu cho NV Mạnh, 14 phiếu cho LS Lân, và 7 phiếu trống.  Tôi và NV Mạnh hỏi ông Matt Moreles nhiều lần, và được trả lời rằng những lá phiếu này trước đây đã được đếm bằng máy, nhưng không được đếm trong lần đếm bằng tay. Khi ROV cộng thêm xấp phiếu này vào, thì sự sai biệt giữa NV Mạnh và LS Lân tụt thêm 2, chỉ còn lại 12 phiếu.

Câu hỏi được đặt ra là:  nếu thiếu mất 30 phiếu của Lân và Mạnh, thì tại sao tổng số phiếu của hai bên không tụt hẳn xuống giữa hai lần đếm, mà vẫn giữ xấp xỉ ở mức độ củ 17,350?  ROV cho rằng đó là do số phiếu trong các precincts trồi sụt mà tình cờ, ngẫu nhiên ra như vậy.  Nhưng trên đời có sự tình cờ, ngẫu nhiên nào mà tròn trịa, vừa vặn, khéo nắn đến vậy sao?Trong số 43 tổ trong quận 4, thì hết 40 tổ là có sự trồi sụt lên xuống khi chuyển từ đếm bằng máy sang đếm bằng tay.  Ông Stephen Chessin, ủy viên của Ủy Ban Cố Vấn Về Bầu Cử đã nhận xét:  Khi chuyển từ đếm bằng máy sang đếm bằng tay, thì những lá phiếu với nét mực nhợt nhạt đã bị máy cho là phiếu trống, nhưng mắt con người thì sẽ thấy là phiếu cho Lân hay cho Mạnh. Có nghĩa là, số phiếu của Lân và Mạnh chỉ có thể tăng lên khi đếm bằng tay, chứ không thể giảm xuống, và nhất là không thể giảm xuống nhiều lần và trong nhiều khu vực như thế.  ROV không có câu trả lời.

 2) Việc làm sai trái nghiêm trọng của ROV là trong khâu sao chép phiếu (ballot duplication).  Nhân viên của ROV đã không tuân theo những điều lệ, phương thức ghi trong bảng chỉ dẫn (manual guidelines) của ROV.

Có nhiều lý do khiến cho một lá phiếu cần phải được sao chép lại:  a) vết đổ café hay thức ăn trên lá phiếu khiến máy đọc không được; b) lá phiếu bị nhăn hay gấp lại, nên bị máy đẩy ra; c) người cử tri ở một quận khác đến Quận 4 bỏ phiếu thì không được tham dự vào cuộc tranh cử giữa LS Lân và NV Mạnh nên phiếu của họ phải được chép lại và loại cuộc tranh cử của Quận 4 ra, tuy họ vẫn được bầu cho các vấn đề liên quan đến county, bầu tổng thống v.v.

Khi sao chép phiếu, nhân viên của ROV phải làm theo nhóm 2 người, một người đọc lá phiếu củ, và một người ghi vào lá phiếu mới. Cả hai đều phải trông chừng nhau, kiểm tra nhau để tránh sai lầm. Sau đó, lá phiếu bản chính thì đóng dấu VOID rồi cất sang một bên, còn lá phiếu bản sao thì đóng dấu DUPLICATE và bỏ vào thùng mang đi đếm.  Mỗi người phải ký initials (ký tắt) của mình vào cả 2 lá phiếu bản chính và bản sao. Initials của họ trở thành một phần của số serial number của lá phiếu bản chính và bản sao, bao gồm ngày được sao chép, số thứ tự được sao chép, và chữ ký initial của nhân viên (xem hình đính kèm). Ví dụ:  2 nhóm khác nhau cùng sao chép phiếu trong cùng một ngày có thể có serial number bắt đầu bằng 6/11-1 nhưng sẽ khác nhau ở chữ ký initials của nhân viên.
Thế nhưng, tuyệt đại đa số các nhân viên đã không làm đúng theo cẩm nang của ROV.  Người đọc thì cứ đọc, người viết thì cứ viết.  Và họ ký initials (ký tắt) cho nhau.  Có trường hợp 1 người tự biên tự diễn, ký luôn cả initials của mình và người làm chung với mình, cả bên phiếu chính lẫn phiếu sao.  Đôi khi có nhóm còn không màng ký initials nữa là…Điều này rất nguy hiểm vì bất kỳ người nào cũng có thể đưa vào một lá phiếu mới mà không ai kiểm tra được. Ấy thế mà ROV lại chỉ đưa một lời giải thích qua loa là những chữ ký tắt initials này không quan trọng, chỉ là để họ truy lại xem ai làm sai thì hướng dẫn lại.

NV Mạnh đã khiếu nại (challenge) tất cả các lá phiếu có vấn đề 1 người ký tắt initial cho 2 người.  Số lần khiếu nại có thể lên đến 250-300 lần mà chỉ được chấp nhận 1 hay 2 lần. Thay vì tìm hiểu cho rõ, báo San Jose Mercury News lại chỉ nghe 1 chiều rồi đem chuyện này ra chế diễu NV Mạnh.Trong vòng tái kiểm phiếu lần 2 (voter-requested recount), thì ROV lại vứt bỏ tất cả những sticky notes màu vàng ghi lại khiếu nại (challenge) của vòng tái kiểm phiếu đầu tiên (automatic recount), khiến cho NV Mạnh lại phải challenge lại tất cả những điều gì mình đã challenge lần trước.  Và một lần nữa, báo SJ Mercury News lại chế nhạo NV Mạnh.

Exhibit E – ROV ELECTION UPDATE 6/30/2016  –BÁO CÁO TỪ ROV

LS Lân 8669 phiếu, NV Mạnh 8661 phiếu - LS Lân dẫn 28 phiếu. Tổng cộng 599 trang cho toàn county (Khu vực 4 trang456 -457)